Kadıköy’ün en güzel semtlerinden biridir Moda bölgesi. Moda İskelesi, Koço Resturant, Moda Deniz Kulübü ve Dondurmacı Ali, oraya gidenlerin dikkatini çeken mekanlardır. Çocuk parkının ve çay bahçelerinin bulunduğu kısmı merkez olarak düşünürsek, Kurbağalı Dere tarafına komşu olan, bir zamanlar Moda Plajı’nın bulunduğu yere de Küçük Moda denir.

Merkezden arabalar Küçük Moda’dan dönüş yaparak gidecekleri istikamete ulaşabilirler ancak. Bu yolun sağ tarafında apartmanlar, sol tarafında 3-4 ev sonra bir cami vardır. Yıllar önce arkadaşım Nilgün Ülkeroğlu’nun teyzesinin eşi Recai Yedekçioğlu Bey bana caminin bulunduğu yerle ilgili gerçek bir olayı anlatmıştı.

Eskiden 1-2 köşkün dışında, çiçeklere, ağaçlara meraklı Türk ve Rum ailelerin bahçelerinin bulunduğunu, caminin yerinin de bir Rum ailesine ait olduğunu söylemişti. Bahçenin bir köşesinde, küçük şirin bir ev ve güllerle dolu bahçelerini anlatmıştı. Recai Bey Moda’ da yaşadığından, hafta sonları, sabah yürüyüşlerini o bölgede yaparmış.

Gide gele Rum aile ile dostluk kurmuş. Bazen evin beyi onu bahçesine davet edermiş. Renk renk açan güllerin arasında oturup, sohbet ederlermiş. Bir çocuğa gösterilen ilgiyle, sevgiyle güllerine bakarmış. Günlerden bir gün Recai Bey uğradığında, beyi çok düşünceli ve üzgün bulmuş. Sebebini sorduğunda anlattıklarına çok şaşırmış.

Bir akşam üstü iki adamın evine geldiğini, ondan gül bahçesini satın almak istediklerini, gelişen, Kadıköy’de… Beğendikleri yerleri satın alıp apartmanlar yapacaklarını, kimselerin onları durduramayacağını söylemişler. Bey satmam demiş, itiraz etmiş, ama adamlar onu rahatsız etmeye devam etmişler.

Bir süre sonra İstanbul karışmış, 6-7 Eylül olayları, Yunanistan’a giden Rumlar, üzücü olaylar olmuş. O güzel gül bahçesinin sahibi Bey de Yunanistan’a gitmek zorunda kalmış ve arazisini satmış.

Recai Bey bana bu olayları anlatırken, gözlerinin yaşlarla dolduğunu görebiliyordum. Ama bir anda yüz ifadesinin değiştiğini, yüzüne bir gülümsemenin yayıldığını gördüm. Şaşkın şaşkın baktım. Meğer araziye apartman yapılmasına izin verilmemiş. Oraya bir caminin yapılması uygun görülmüş.

Bugün, Küçük Moda Camisi, bahçesinde az da olsa güllerin açtığı bir yer şimdi. İlahi adalet böyle bir şey işte. Keşke Recai Bey ile daha çok görüşüp konuşsaydık, kimbilir daha neler anlatırdı. Rahmetle anıyorum onu.

Her gününüz dünden daha iyi olsun. Zeren Dağdeviren.

• Bu yazı ayrıca HÜRRİYET‘te de yayımlanmıştır..

Moda İskelesi:
Arabesk-Türk mimari üslubunda mimar Vedat Tek tarafından yapılan dikdörtgen formundaki yapının üst katında döner merdivenle ulaşılan pergolalı bir açık hava seyir terası vardı. Daha sonra bu kat ahşap bir strüktürle kapatılmıştır. Sonraki yıllarda hem bu strüktür hem de pergola kaldırılmıştır. Cumhuriyetin ilk yıllarında herkesin özene bezene giyinip, iskele caddesinde yürüme alışkanlığı vardı. 1986 yılında vapur seferlerinin iptal edilmesiyle kaderine terk edilen bina, restore edilerek yeniden hizmete açılmıştır. Yeterli yolcu sayısının bulunmaması nedeniyle, cafe-restaurant olarak işletilmektedir.

Moda Deniz Kulübü:
Moda’da yaşayan İngilizlerin 1910 yılında kurduğu Yacht Kulubünün devamıdır. Moda Vapur İskelesinde yer alan Yacht Kulubü, Türk üyelerinin de katılımıyla Türk-İngiliz Kulubü adını alır. Türk-İngiliz Kulübü bir süre sonra, önceleri odun deposu olan ve Van Valisi Tahir Paşanın oğlu Cevdet Bey tarafından kagir bir ev haline dönüştürülen ve alt katı gazino olarak kullanılan binaya taşınır. Terk edilen vapur iskelesindeki yere de Leyla Asım Turgut tarafından kurulan Moda Su Sporları Kulübü yerleşir. Kulüp, Büyük Önder Atatürk’ün talimatıyla, 8 Nisan 1935 yeniden yapılanarak Moda Deniz Kulübü adını alır.

Küçük Moda Cami:
Gülbahçesi Camii de denilen mabedin yerinde bir zamanlar çeşitli güllerin yetiştiği bir bahçe vardı. 1962’de buraya Moda Camii yapılmış ve yazıları 1982 tarihinde vefat eden ünlü hattat Hamit Aytaç tarafından yazılmıştır. Caminin mimarisine baktığımızda kare planlar ve tek kubbeli olduğunu görüyoruz.

Dondurmacı Ali Usta:
1968’den beri Moda Caddesi üzerinde faaliyet gösteren Dondurmacı Ali Usta’nın ünü tüm Türkiye’ye yayılmıştır. Yolu bir şekilde Moda’ya düşenlerin uğramadan edemedikleri yerlerin başındadır. Özellikle kendi imal ettiği İtalyan usulü dondurmalarıyla bir marka haline gelen Ali Usta’da tüm dondurma çeşitleri günlük, taze süt kullanılarak yapılıyor.

Koço Restaurant:
Moda Vapur İskelesi’ne giderken, Moda Deniz Kulübü’nün eski binasının karşısında sol tarafta kalan ayazmanın üzerindeki bina 1934-35 yıllarında yıkılarak, yerine lokanta yapılmak üzere yeni bir bina inşa edilir. Ayazma aynen korunur, 1950 yılında onarımdan geçer. Hala faal olan ve her türden inanışa sahip insanların mum yakıp dua ettiği Aya Ekaterini ayazmasına gitmek için üzerine inşa edilen Koço Restaurant’ın içinden geçmek gerekiyor.